‘Ik hoor ook van anderen dat ze niet al in een sollicitatiegesprek over hun ziekte beginnen’, zegt Rik. ‘Je bent toch bang dat ze je met een rotsmoes niet aannemen.’

Rik heeft er een drukke werkdag en een flinke treinreis op zitten als ik hem namens Nier Magazine spreek via de video-chat. Hij werkt in Amsterdam en woont in Eindhoven. ‘Dat forenzen is soms best pittig, maar tot nu toe gaat het goed en probeer ik 1 dag in de week thuis te werken’, aldus Rik.

Urethrakleppen

Hij heeft voor hetere vuren gestaan: ‘Al sinds mijn geboorte heb ik problemen met mijn nieren. Dit komt door de aandoening urethrakleppen. Omdat 1 van mijn nieren het helemaal niet meer deed, is deze weggehaald toen ik 1 jaar was. Dat ging lange tijd prima tot ik ging studeren en mijn nierfunctie verslechterde.’

De oplossing ligt dicht bij huis, want zijn moeder blijkt de beste papieren te hebben om een nier af te staan. En dus is Rik in 2014 een nier rijker. Hoewel de transplantatie geslaagd is, belandt hij wel een paar keer in het ziekenhuis, omdat zijn immuunsysteem een flinke optater krijgt door de grote hoeveelheid afweerverlagende anti-afstotingsmedicijnen die hij moet slikken, wat hem zeer vatbaar maakt voor infecties.

Jongerenpanel

Inmiddels gaat het bijzonder goed met Rik. Hij heeft de opleiding International Leisure Management afgerond. De dagelijkse medicatie is flink teruggeschroefd. Als klap op de vuurpijl werkt hij nu 32 uur per week bij FNO, een fonds in Amsterdam. Rik: ‘Ik zat al enige jaren in het jongerenpanel van FNO-programma Zorg en Perspectief (ZeP). Inmiddels werk ik als programmaondersteuner bij ZeP. Met dit programma willen we het verschil in maatschappelijk perspectief verkleinen tussen jongeren met een chronische ziekte en hun gezonde leeftijdsgenoten.’

Petitie voor de minister

Bevlogen vertelt Rik hoe het jongerenpanel met andere partijen, via een petitie, toch maar mooi voor elkaar heeft gebokst dat minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken zich nu buigt over de uitbreiding van de no-riskpolis, zodat deze voor een grotere groep mensen met een chronische aandoening toegankelijk wordt. In de zomer van 2020 volgt uitsluitsel over de haalbaarheid hiervan.

Zelf heeft Rik geen no-riskpolis. ‘Het is een ingewikkelde bedoening om wegwijs te worden in al die regeltjes. Het kan ook lastig zijn om open kaart spelen met je werkgever over jouw ziekte. Dat kan afschrikken.’ Nadenkend: ‘Het is een vertrouwenskwestie. Bij mijn bijbaantje bij de Pathebioscoop, waar ik tijdens mijn studietijd popcorn stond te scheppen, heb ik aanvankelijk niets verteld over mijn nierproblemen. En bij FNO was al bekend dat ik een nierziekte heb, omdat ik immers in het jongerenpanel zat. Daar is mijn ziekte juist een pluspunt omdat ik als ervaringsdeskundige weet wat in onze doelgroep speelt. Ik denk wel dat je je eerst veilig moet voelen, voordat je open kunt zijn over je achtergrond. Daarnaast moet je jezelf de vraag stellen in hoeverre jouw ziekte belemmerend is voor je werk. Misschien is het verstandiger om het pas te melden nadat je je proefperiode goed hebt doorstaan.’

Sollicitatietips

Sabah van het NVN Steun en adviespunt (STAP): ‘In de wet staat dat je in een cv of tijdens een sollicitatiegesprek niets hoeft te melden over jouw gezondheid of ziekteverleden. De wet op Medische Keuringen verbiedt werkgevers zelfs ernaar te vragen. Jij bent wel verplicht om informatie te geven over belemmeringen die van toepassing zijn bij het uitoefenen van het werk. Mogelijk heb jij aangepaste werktijden nodig of kun je bepaalde taken die bij de functie horen, niet uitvoeren.

Dergelijke informatie moet wél worden gemeld, maar doe dat liefst zo laat mogelijk in de sollicitatieprocedure. Bijvoorbeeld wanneer duidelijk is dat jij nog de enige kandidaat bent of wordt uitgenodigd voor een arbeidsvoorwaardengesprek. En in ieder geval voordat je het arbeidscontract tekent. Zo kun je eerst vooral de kwaliteiten benadrukken die jouw geschikt maken voor de functie. Let alleen op wat jouw mogelijke arbeidsbeperkingen zijn voor de functie waar jij op solliciteert.’

‘Een kant en klaar antwoord voor solliciteren met een (chronische) ziekte is er niet. Ieder mens gaat anders met situaties om en iedereen heeft het recht om hierin eigen keuzes te maken. Doe wat bij jou past. Voel jij je  er beter bij als jij het wel aan de werkgever vertelt wat er aan de hand is? Vertel het dan. Bedenk wel van tevoren welke consequenties dit op de werkvloer kan hebben en benoem dat. Veel werkgevers waarderen eerlijkheid.

Benoem ook welke voorzieningen op jou van toepassing zijn in verband met jouw ziekte. Denk bijvoorbeeld aan de no-riskpolis.’

Wat is de no-riskpolis?

Dit is een regeling die bedoeld is om werkgevers te stimuleren werknemers met een ziekte of handicap in dienst te nemen of te houden. Met een no-riskpolis lopen werkgevers minder financieel risico, de regeling biedt compensatie voor loon dat zij bij ziekte moeten doorbetalen. Werkgevers zijn namelijk wettelijk verplicht elke zieke werknemer minimaal 70% van het salaris door te betalen, gedurende een periode van maximaal 2 jaar. Maar bij werknemers met recht op de no-riskpolis wordt het uit te betalen loon door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) gecompenseerd. En mocht de werknemer na 2 jaar ziekte een nieuwe arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen, dan wordt deze niet aan een werkgever doorberekend.

Nog te onbekend

Het UWV stelt jou hier, na een aanvraag voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering ofwel een (her)keuring, van op de hoogte. Desalnietemin blijkt uit recent onderzoek dat slechts 16% van no-riskgerechtigde werknemers weten dat zij onder deze regeling vallen. En iets meer dan de helft van de werkgevers is op de hoogte van het bestaan ervan.

Voor wie?

De no-riskpolis is er voor werknemers die (voor een deel) arbeidsongeschikt zijn, met recht op een WIA- of een WAO-uitkering. Het gaat om mensen die de werkgever in dienst neemt of houdt. De no-riskpolis geldt ook voor werknemers die voor minder dan 35 procent arbeidsongeschikt worden verklaard (en dus geen WIA-uitkering hebben) maar niet langer bij hun voormalige werkgever in dienst kunnen blijven. Het gaat dan om mensen die direct na het einde van de wachttijd (2 jaar) of de verlengde loondoorbetalingsperiode geen werk meer hebben. Als zij binnen 5 jaar daarna weer bij een andere werkgever in dienst treden, kan deze aanspraak maken op de no-riskpolis. Ook werknemers met een Wajong-uitkering (jong gehandicapten) vallen onder de no-riskregeling. Een volledig overzicht van alle werknemers die aan de voorwaarden voor no-risk voldoen, vindt  je op www.uwv.nl.

Hoe lang geldig?

De no-riskpolis heeft een geldigheidsduur van 5 jaar. Deze kan verlengd worden met nog eens 5 jaar, als de werknemer een verhoogd gezondheidsrisico heeft. Voor Wajongers heeft de no-riskpolis een onbeperkte duur.

Solliciteren en de no-riskpolis

De no-riskregeling kan werkgevers over de streep trekken bij het aannemen van iemand met een chronische ziekte. Maar tijdens een sollicitatiegesprek hoef jij niet per se te vertellen of de regeling op jou van toepassing is. Werkgever informeren? Wettelijk is vastgesteld dat een werknemer die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt is, na 2 maanden in een nieuwe dienstbetrekking, verplicht is de werkgever desgevraagd te informeren over zijn mogelijke aanspraak op ziekengeld op grond van artikel 29b ZW (no-riskpolis). De werkgever zal wel eerst initiatief moeten tonen en moeten vragen of jij een no-riskpolis hebt. Jij bent alleen verplicht om aan te geven of jij hier al dan niet recht op hebt, over de aard en oorzaak van de arbeidsongeschiktheid hoef jij de werkgever niet te informeren.

Stap naar STAP

Of er sprake is van een no-riskpolis is soms lastig te beoordelen. Wil jij weten of deze regeling op jou van toepassing is of heb jij andere vragen hierover? Bel of mail het Steun- en adviespunt van de NVN (STAP): 035 – 693 77 99 of mail naar stap@nvn.nl.

Tekst: Sharida Mohamedjoesoef 

Dit artikel verscheen eerder in Nier Magazine (voorheen Wisselwerking) december 2019.