Gezond eten. Hoe doe jij dat?
Bij chronische nierschade is voeding een onderdeel van de behandeling. Met goede en gezonde voeding bescherm je je nieren. Hoe doen Berber, Jacqueline en Jelle dat?
Foto's: Sander Koning, Lisa Berkhuysen en privébezit
Jelle: 'Tot mijn 4e jaar kreeg ik sondevoeding. Nu word ik blij van mijn zelfgemaakte pizza's.
Jelle: Door mijn nierziekte kreeg ik tot mijn 4e jaar sondevoeding, vloeibaar eten dat via een slangetje in mijn maag kwam.
Eetschool
'Nadat ik een nier van mijn moeder kreeg, moest ik gaan eten zoals de meeste andere kinderen en gaan wennen aan vast voedsel. Daarvoor moest ik naar een soort eetschool waar ik mijn eetdiploma heb gehaald.
Griezelen van tomaten
'Maar aan tomaten kan ik eigenlijk nog steeds niet wennen. Die voelen niet fijn aan in mijn mond en ik griezel er daardoor een beetje van. Mijn zelfgemaakte pizza's eet ik wel graag, ik maak zelf het deeg en zoutarm beleg (zonder tomaten) en bak ze dan in de oven.'
Een gezonde pizza
Een gezonde pizza maken, begint met je eigen pizzadeeg. Veelal kun je de helft van de aanbevolen hoeveelheid zout weglaten uit het recept.
Maak de bodem van volkorenmeel of spelt, hierbij wordt de hele graankorrel gebruikt, waardoor het meer voedingsstoffen zoals vezels, vitamines en mineralen bevat dan bloem.
De toppings
- Ga voor kaas met een pittigere smaak zoals Parmigiano. Dan heb je minder kaas nodig en dat scheelt aan vetten. Ricotta en hüttenkäse zijn ook kazen die minder vet zijn.
- De ene salami of ham is veel vetter of dikker gesneden dan de andere. Ga voor flinterdun gesneden plakjes of de magere variant.
- Meer groente op de pizza, door de groente vooraf te grillen krijgt het extra smaak.
- Gebruik kruiden als smaakmakers.
- En als laatste gebruik niet teveel ingrediënten op 1 pizza.
Berber: ‘Uit dankbaarheid voor mijn donornier eet ik zo gezond mogelijk.’
Berber: ‘Omdat ik naast nierschade ook de auto-immuunziekte coeliakie heb, moet ik glutenvrij eten en heb ik mij altijd aan veel eetregels moeten houden. Na mijn transplantatie gingen er wat regels vanaf, tegelijk kwam er weer een aantal bij. Door het anti-afstotingsmiddel prednison én de nieuwe eetgewoontes vond ik het best moeilijk balans te vinden.
Door de prednison heb ik altijd honger. En vooral portie controle ofwel het afmeten van juiste hoeveelheden, bleek lastig.
Gewicht erbij door medicatie
Nu, drie jaar later, doe ik erg mijn best zo gezond mogelijk te eten om verschillende redenen. Zo was ik mede door de prednison wat aangekomen en had ik erg vaak last van mijn darmen. Ook speelt dankbaarheid voor mijn nier mee: mijn zus gaf mij de kans zo normaal mogelijk verder te leven door haar nier te doneren. Die kans wil ik zo goed mogelijk benutten en daar helpt gezond eten natuurlijk aanzienlijk bij. Bovendien heb ik daardoor een stuk minder last van mijn darm-klachten.’
Dippen maar...
De dipjes hierboven zijn een hummus met minder zout van het merk Maza en een cream cheese met fijne kruiden en een beetje chillisaus. Vaak eet ik hier dan heel veel groente en maïs crackers met extra eiwit bij.
Berber
Jacqueline: 'Door een nierafwijking zijn mijn nieren verschrompeld, het zijn net kidneyboontjes. Ik plas niet meer - nieren produceren urine - dus alles wat ik eet en drink, komt in mijn lijf en blijft in mijn lijf. Dialyses bieden uitkomst en verwijderen grotendeels alle stoffen weer uit mijn lichaam.'
Maximaal 700 milliliter
‘Voor gezonde mensen is het goed om veel water te drinken, maar omdat ik geen nieren heb, kan dat mijn dood betekenen. Ik mag maar 700 milliliter vocht per dag binnen krijgen. Nou, daar ga je snel overheen…
Gevaarlijk zout
‘Ook zout is gevaarlijk voor mij. Als ik zout eet, houd ik vocht vast en ga ik nog meer drinken. Al dat vocht kan ik niet kwijt, waardoor ik het benauwd krijg en kan stikken. Bij heel warm weer transpireer ik wel, maar veel te weinig om dat te compenseren. Zout zit in de gekste dingen. In ijs bijvoorbeeld, terwijl ik daar zo dol op ben. Het zit ook in pizza’s, mijn lievelingseten. Toch ‘zondig’ ik af en toe door een pizza te eten, want tussen alle gezondheidsproblemen door gun ik mezelf graag iets waar ik blij van wor
Alternatieven voor zout
De Nierstichting heeft diverse hulpmiddelen waarmee je kunt checken hoeveel zout je eet en waarmee je alternatieven voor zout kunt vinden. Lees meer over de kruidenwijzer, de zoutmeter, een zoutquiz en meer.
Webinars
De NVN heeft een aantal webinars over gezond eten bij nierschade uitgezonden.
Gezonde voeding - Nierpatiënten Vereniging Nederland (nvn.nl)
Waar is de smaak gebleven? - Nierpatiënten Vereniging Nederland (nvn.nl)
Kalium: vriend of vijand bij chronische nierschade - Nierpatiënten Vereniging Nederland (nvn.nl)
Voeding na transplantatie - Nierpatiënten Vereniging Nederland (nvn.nl)
Filmpje
Eten en drinken als uw nieren niet meer goed werken (youtube.com)
Handige en nuttige apps
Om je te helpen gezonder te eten, heeft het Voedingscentrum de app ‘Mijn Eetmeter’ en de app ‘Kies ik Gezond?’ ontwikkeld. Download ze via www.voedingscentrum.nl
Recepten
Elders op deze site vind je je meer gezonde lekkere recepten.
Eet- en kookervaringen delen
Op www.nieren.nl kun je online met andere nierpatiënten tips en ervaringen delen over recepten, dieetvoorschriften en alles wat verder met voeding en nierziekte te maken heeft.
Kijk op Voeding en dieet | Nieren.nl
BBQ tips
Lees de barbecuetips en andere kooktips voor nierpatiënten.