Ook de verpakking van organoïden is belangrijk

Het is de droom van veel, zo niet alle, nierpatiënten: reparatie van slecht werkende nieren of zelfs het maken van geheel nieuwe, gezonde nieren. Dialyse en transplantatie zouden hierdoor niet meer nodig zijn...

Er is een kans dat dit in de toekomst mogelijk wordt. Dankzij stamcellen die kapot weefsel herstellen of aanvullen met gezond weefsel. Dr. Floor Ruiter (MERLN Institute for Technology-Inspired Regenerative Medicine, Maastricht University) vertelt over haar werk voor RegMedXB.

'Binnen RegMed XB werk ik als chemist en biomaterial engineer. Wellicht niet meteen wat je verwacht bij een stamcelonderzoek. Maar zoveel verschillen de vakken chemie en biologie niet van elkaar, want als je ver genoeg in een cel terugkijkt kom je vanzelf op chemische reacties uit.

In verschillende teams van 2 ambitieuze projecten werk ik met organoïden. Die kan ik het best omschrijven als klompjes cellen die uit verschillende celtypen bestaan en die zich op eenzelfde manier organiseren als een echt orgaan. Een organoïde is dus een gekweekt mini-orgaan.

Vanuit het LUMC willen we een organoïde maken die zich ontwikkelt tot een volwassen nier. In UMC Utrecht zijn we iets soortgelijks aan het doen.'

Het omringende materiaal

'Ik ben ervan overtuigd dat ook de omringende materie belangrijk is en niet alleen het ‘orgaan’ op zich. Een nier zit tenslotte niet helemaal los. Ons lichaam bestaat vooral uit water en weefsel. Het weefsel bestaat weer uit lange moleculen, polymeren genaamd.

Wat ik met mijn achtergrond in chemie doe, is die polymeren nabootsen en dat materiaal om de organoïde proberen te zetten. Daarmee kunnen we wellicht verkeerde effecten, zoals littekenweefsel, vermijden.

Bij het andere project in Utrecht ben ik veel meer bezig te ontdekken hoe materialen effect hebben op filtratie bij dialyse.'

Ambitie om mensen te helpen

'Hoewel ik mezelf als een heel klein tandwieltje zie binnen RegMed XB, heb ik altijd al de ambitie gehad om mensen te helpen. Na een studie aan Loughborough University (UK) heb ik mijn doctoraat behaald in Regeneratieve Medicijnen en Tissue Engineering in de oogheelkunde aan the University of Nottingham.

Mijn oma heeft helaas mijn promotie niet meegemaakt. Zij overleed aan nierfalen. Na haar dood besloot ik mijn kennis in te zetten voor RegMed XB en het nieronderzoek.'

Effect op littekenweefsel

'En ja, we hebben binnen ons team al gezien dat de materialen die we ontwikkelen, effect hebben op eventueel littekenweefsel. Weliswaar geen gigantisch positief effect, maar genoeg om op door te gaan. Natuurlijk denk ik dan: ‘oh cool dit, ik zie enige vooruitgang.’

Maar wij onderzoekers weten dat daarna nog een fase volgt, waarin je je ontdekking nog moet zien te bewijzen. Er zat bijvoorbeeld meer dan 1 jaar tussen onze vondst en het vaststellen van het succes daarvan. Maar heel eerlijk: toen ik voor de eerste keer zag dat we met ons onderzoek vooruitgang boeken, hoe klein ook, heb ik ’s avonds thuis toch even een klein vreugdedansje gedaan.'

Floor heeft alvast een vraag aan de collega die in het volgende nummer aan het woord komt in deze rubriek: ‘Hoe lang gaat het nog duren totdat we echt patiënten kunnen helpen?’

Tekst: Ivo Hermsen

Deze column verscheen eerder in Wisselwerking, magazine voor en door nierpatiënten.