Weerstand verhogen

Een goed werkend afweersysteem is in deze coronatijd extra belangrijk. Maar hoe functioneert dit precies en hoe zorg je ervoor dat je je afweer optimaal op orde houdt?

Uw immuunsysteem is het verdedigingssysteem van uw lichaam. Het bestrijdt indringers van buiten. Denk bijvoorbeeld aan infecties als gevolg van een bacterie of als gevolg van een virus, zoals het coronavirus.

Het versterken van uw immuunsysteem maakt het lastiger voor een virus om binnen te dringen. Voor mensen die een transplantatie hebben gehad en afweeronderdrukkende anti-afstotingsmedicijnen gebruiken, is het extra noodzakelijk aan een zo sterk mogelijke weerstand te werken.

‘Dat gaat natuurlijk om een delicate balans’, aldus Ger Rijkers, medisch immunoloog en hoogleraar biomedische wetenschappen aan het University College Roosevelt in Middelburg. ‘Enerzijds wordt de afweer onderdrukt om te voorkomen dat een donornier wordt afgestoten, tegelijk is het van belang een voldoende actief immuunsysteem te behouden om infecties te kunnen weerstaan.’

Symptomen van infectie

‘Als het afweersysteem in werking treedt tegen een binnendringer, ontstaan allerlei symptomen. Vaak wijten mensen deze aan de ziekte zelf. Die kan inderdaad de boosdoener zijn, maar ook het immuunsysteem dat de infectie aan het bestrijden is, kan allerlei symptomen teweeg brengen.’ De meest herkenbare zijn een rode huid, hoesten, koorts en diarree.

Bij ernstigere infecties zullen de symptomen vaak ook heviger zijn. Als de infectie zich sneller verspreidt dan het afweersysteem het kan bestrijden of het afweersysteem herkent de infectie niet, dan kunnen medicijnen de afweer helpen. Denk bijvoorbeeld aan de griepprik.

Weinig stress en voldoende slaap

Als je gezond bent, hoef je in het algemeen niet veel te doen om het immuunsysteem draaiende te houden. Met een goed voedingspatroon (de Schijf van Vijf), weinig stress en voldoende lichaamsbeweging en slaap blijft je hele lichaam, dus ook je afweer vaak goed op peil.

Ook voor nierpatiënten zijn deze algemene adviezen belangrijk om te volgen, maar het voedingspatroon van een nierpatiënt ziet er door de vele dieten vaak anders uit dan bij een gezond iemand. Daarbij slikken transplantatiepatienten medicijnen die de afweer juist verminderen.

Vitamines C en D

Dat vitamine C goed is voor je afweer is algemeen bekend. Het zit in fruit, groente en aardappelen. Nadelig voor veel nierpatiënten is dat daar ook veel kalium in zit. Vaak krijgen patiënten die op kalium moeten letten, dan ook een vitaminesupplement voorgeschreven.

Ook vitamine D is belangrijk voor je immuunsysteem. De belangrijkste bron voor vitamine D blijft zonlicht. Kanttekening daarbij is dat het voor mensen die een niertransplantatie hebben gehad beter is zoveel mogelijk uit de zon te blijven: zij lopen een vergroot risico op huidkanker, een bekende bijwerking van hun anti-afstotingsmedicijnen. Een vitamine D-pil kan dan uitkomst bieden.

Eiwitten

Ook het binnenkrijgen van voldoende eiwitten is belangrijk om je immuunsysteem op orde te houden. Een gezonde hoeveelheid eiwit is normaal gesproken tussen de 0,8 en 1 gram eiwit per kilo aan lichaamsgewicht. Voor dialysepatiënten geldt vaak dat ze meer eiwitten binnen moeten krijgen omdat ze tijdens de dialyse worden uitgespoeld.

Darmflora en probiotica

Een andere manier waarop je met voeding je weerstand kunt verhogen, is door je darmflora te stimuleren. Een goede verhouding tussen goede en slechte bacteriën is belangrijk. Door het eten van bijvoorbeeld (Griekse) yoghurt, kefir of zuurkool (kan heel goed zoutloos worden bereid) krijg je veel nuttige bacteriën binnen.

Een gezonde eetstijl draagt zo dus ook bij aan het verbeteren van je weerstand, maar door het gebruiken van probiotica kun je de darmflora nog meer stimuleren. Probiotica zijn in de winkel te koop als (gefermenteerde) zuivelproducten of als poeder.

Vaccinaties

Tegen sommige ziektes is het immuunsysteem nauwelijks bestand. Een vaccinatie kan helpen zo’n ziekte effectief te bestrijden. ‘De DKTP-vaccinatie die onderdeel is van het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen, biedt bijvoorbeeld bescherming tegen de infectieziekte tetanus’, aldus Ger Rijkers.

‘En de bekendste vaccinatie voor volwassenen is de jaarlijkse griepprik.’ Over de effectiviteit, ook bij nierpatiënten, bestaan nogal wat vooroordelen. Deze zou te vaak worden gegeven of niet werken. Jonge mensen met een goede gezondheid hebben volgens deskundigen geen griepprik nodig. Maar ben je ouder of heb je een onderliggende ziekte die je immuunsysteem verzwakt, dan is het echt raadzaam de prik te halen.

‘Misschien werkt de prik niet zo goed als je zou willen, maar deze geeft altijd wel enige bescherming tegen de griep’, zegt Ger Rijkers. Overleg wel altijd met uw arts, want sommige mensen zijn allergisch voor bestanddelen van de prik. Een vaccin tegen corona bestaat nog niet: daaraan wordt naarstig gewerkt.