Nederlanders spreken zich uit over dieren als orgaandonor

Mensen in Nederland staan over het algemeen open voor onderzoek naar het gebruiken van dieren als orgaandonor, als daarmee het leven van ernstig zieke patiënten sterk verbetert. Wel moet er veel aandacht zijn voor dierenwelzijn, en voor onderzoek naar behandelingen waarvoor geen dieren nodig zijn. Dat blijkt uit het rapport Het dier als donor, dat het Rathenau Instituut en NEMO Kennislink vanmiddag hebben gepresenteerd. De resultaten zijn onder meer relevant voor het debat op 2 juni over de Embryowet.

Op dit moment worden in Nederland geen dieren gebruikt voor orgaantransplantatie naar mensen, maar in meerdere landen wordt onderzoek gedaan naar technieken die dit mogelijk maken. Het gaat bijvoorbeeld om het genetisch aanpassen van varkens, waardoor een hart of nier geschikt wordt voor transplantatie naar een mens. Met een andere methode is het in de toekomst misschien zelfs mogelijk om een menselijk orgaan te laten groeien in een dier.

Oplossing voor tekort aan donororganen?

Beide technieken zouden een oplossing kunnen zijn voor het tekort aan donororganen. Er staan nu bijna 1.300 Nederlanders op de wachtlijst voor transplantatie. Tegelijkertijd roepen de technieken ethische en maatschappelijke vragen op.

Om erachter te komen welke vragen en ideeën mensen hebben, voerden NEMO Kennislink en het Rathenau Instituut groepsgesprekken met ruim 400 mensen. Bij deze dialogen waren patiënten, onderzoekers en veehouders aanwezig, maar ook scholieren, buurthuisbezoekers en geïnteresseerde burgers.

Aandacht voor dierenwelzijn en veiligheid

Deelnemers zien over het algemeen kansen om met ‘donordieren’ de levenskwaliteit van ernstig zieke patiënten te verbeteren, maar ze verbinden hieraan wel strenge voorwaarden. Er moet veel aandacht zijn voor dierenwelzijn, en voor onderzoek naar behandelingen zonder dieren.

Ook aandacht voor veiligheid is belangrijk, om te voorkomen dat ziektes overgaan van dieren op mensen. Deelnemers hechten eraan dat, áls we in ons land gebruikmaken van dieren als donor, deze techniek beschikbaar komt voor alle mensen met ernstige orgaanziekten. De keuze is aan de mensen zelf.

Goed beeld van zorgen en wensen

‘Dankzij de dialogen hebben we nu een goed beeld van de zorgen en wensen van Nederlanders bij het gebruik van dieren voor orgaantransplantatie naar mensen’, zegt Petra Verhoef, onderzoeksleider bij het Rathenau Instituut. ‘De resultaten geven richting aan de debatten over wet- en regelgeving. Onderzoek naar donordier-organen is nu gedeeltelijk geregeld in de Wet op de dierproeven en de Embryowet, maar er is te veel onduidelijkheid. Er is gezamenlijk, integraal beleid nodig vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). We roepen politici en andere beleidsmakers op de dialoogresultaten zorgvuldig te betrekken bij de actuele debatten en besluitvorming.’