Co-assistenten leren van ervaringsdeskundige over seksualiteit

Om seksualiteit beter bespreekbaar te maken voor artsen, hield ervaringsdeskundige Jolien een presentatie op de medische carrièredag voor co-assistenten. Seksualiteit is nu eenmaal nog steeds een taboe-onderwerp voor zowel artsen als patiënten.

De studenten denken dat schaamte, onzekerheid en schuldgevoel bij nierpatiënten de belangrijkste redenen zijn om seksuele problemen niet aan te kaarten bij hun arts. En dat kan ik beamen. We voelen ons vaak al enorm bezwaard omdat we zoveel zorg nodig hebben. Ook moeten we nogal eens beslag leggen op onze directe omgeving. Laten we dan niet ook nog gaan ‘klagen’ over onze seksuele onzekerheden.
En als nierpatiënten al overwegen om seks en intimiteit te bespreken met hun arts, zijn er vaak belemmerende gedachten als:  ‘Wat zou die ervan vinden? Is dit niet te persoonlijk? En horen deze problemen zoals vermoeidheid, geen zin en erectieproblemen niet gewoon bij mijn nierziekte?’ Allemaal aannames of veronderstellingen die niet gegrond zijn. 

Bespreekbaar maken

Hoe zorg je er als arts voor dat seksualiteit voortaan wel bespreekbaar wordt?

Vertrouwen en veiligheid zijn voor mij de belangrijkste voorwaarden om het gesprek over seks aan te gaan. Als arts kun je deze voorwaarden creëren door een goede band op te bouwen met je patiënten en door regelmatig te vragen wat hen persoonlijk bezighoudt. Van daaruit kun je het gesprek uitbouwen en doorvragen als het over liefde en intimiteit gaat.

Seksualiteit als vast thema tijdens studie

De studenten vertelden dat seksualiteit wel aan bod komt tijdens de studie maar dat het geen terugkerend onderwerp is. Ik denk dat het goed is als ervaringsdeskundigen vaker hun verhaal vertellen aan de geneeskunde studenten. En dat seksualiteit een vast en belangrijk thema is binnen de hele studie en tijdens de co-schappen.

Intimiteit en seksualiteit blijven onderwerpen die wat ongemakkelijk voelen. Zeker toen de praktische hulpmiddelen ter sprake kwamen, werd het rumoeriger en lacheriger in de zaal. Maar het is ook goed als je soms uit ongemak en spanning kan lachen. Dat maakt seks een luchtiger onderwerp.

Hoe ga je het gesprek aan?

Een tip voor zowel patiënt als arts: stel de vraag of deel iets kleins over hoe je  intieme relatie loopt. Je kan beginnen met een vraag als: Ik wil iets persoonlijks delen of vragen, wat dieper gaat mijn dagelijkse activiteiten?

Vragen die artsen kunnen stellen

• Is er door uw ziekte iets veranderd in uw relatie of in de seksualiteit?
• Zijn er veranderingen waar u zich zorgen over maakt?
• Veel medicijnen hebben invloed op de seksuele beleving. Heeft u behoefte aan informatie hierover?
• Veel mensen met een nierziekte ervaren een verandering in hun relatie, intimiteit en seksualiteit. Wilt u hier meer over weten?

Het was bijzonder om mijn ervaring te mogen delen tijdens deze carrièredag. En ik merkte dat veel studenten het heel verhelderend vonden. Ik hoop dat er vaker ervaringsdeskundigen geraadpleegd worden. Zo kunnen we er samen voor zorgen dat seksualiteit bespreekbaar wordt, zowel in de spreekkamer als tussen de lakens.

De cijfers...

• 65 – 70 % van nierpatiënten ervaren seksuele problemen zoals pijn bij het vrijen, droogheid, erectieproblemen en geen zin in seks.
• Oorzaken zijn vooral vermoeidheid, bijwerking van medicatie, psychische stress en hormonale veranderingen.
• Slechts 5% van nefrologen kaart seksualiteit aan bij patiënten.

Tekst: Jolien