Boostervaccinatie 2023 - veelgestelde vragen

Bij het van start gaan van een nieuwe vaccinatieronde zijn veel vragen bij nierpatiënten. We zetten hier een aantal op een rij. Deze lijst zal naar behoefte worden aangevuld.

• Zal ik mij laten vaccineren?

Ja. De vaccinaties zijn bewezen veilig en effectief.

De werking van eerdere vaccinaties wordt na verloop van tijd minder. Een herhaalprik voorkomt in de meeste gevallen dat je ernstig ziek wordt.

Ook vergroot een herhaalprik de kans op de aanmaak van antistoffen tegen COVID-19 bij immuungecompromitteerden (mensen die afweeronderdrukkende medicatie gebruiken. Dit geldt voor bijna alle transplantatiepatiënten.). Uit onderzoek bij niertransplantatiepatienten in Duitsland bleek dat 89% van hen antistoffen heeft aangemaakt na de 5e vaccinatie.

• Welk vaccin krijg ik?

Vanaf oktober 2023 wordt het XBB-vaccin gegeven. Dit vaccin biedt de best beschikbare bescherming tegen de huidige omikronvarianten van het coronavirus.

• Hoe ziek word je nu van COVID-19?

In totaal waren er in week 36 gemiddeld 41 ziekenhuisopnames door COVID-19. De IC-bezetting was 0,6 %. Dit aantal is laag maar stijgt wel.

Ter vergelijking: in oktober 2022 waren er bijna 1200 ziekenhuisopnames en rond de 60 IC-bedden bezet met coronapatiënten. Dat betekent dat het aantal mensen dat momenteel COVID-19 krijgt weliswaar iets stijgt, maar dat er heel weinig ernstig ziek worden.

Begin september waren er geen meldingen van nierpatiënten opgenomen door COVID-19.

• Hoe en wanneer kom ik aan een vaccin?

Vanaf 19 september kun je een uitnodiging krijgen voor de nieuwe vaccinatieronde. Het RIVM nodigt mensen uit van 60 jaar en ouder. Als je in aanmerking komt voor de jaarlijkse griepprik, kun je ook een vaccinatie krijgen, maar ontvang je geen uitnodigingsbrief. Je kunt nu al zelf een afspraak maken bij de GGD of via planjeprik.

Dit geldt ook voor huisgenoten van mensen die een verhoogde kans hebben op ernstig ziek worden door corona (risicogroepen).

• Ik krijg ook een griepvaccinatie. Maakt het uit welke prik ik eerst haal?

In principe kun je beide prikken tegelijk halen, dat zorgt niet voor meer bijwerkingen. Een onderzoek in Nederland lijkt er wel op te wijzen dat mensen die eerst de coronabooster krijgen en drie weken later hun griepvaccinatie, meer antistoffen aanmaken.

• Als ik toch COVID-19 heb, is er dan nog een speciale behandeling voor mij (bijvoorbeeld met medicijnen of antistoffen)?

Dit lijkt op dit moment niet nodig omdat de meeste gevaccineerden, ook mensen die afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken, voldoende antistoffen hebben aangemaakt na de vorige vaccinatierondes én omdat de huidige omikronvariant je minder ziek maakt.

• Kom ik dan niet in aanmerking voor passieve immunisatie (antistoffen via een infuus) of voorschrijving van Paxlovid? 

Passieve immunisatie verminderde voorheen de kans op complicaties bij een COVID-19-besmetting, maar blijkt minder tot niet werkzaam tegen de omikronvariant.

Een andere behandeling is met bloedplasma van herstelde patiënten, waarmee je antistoffen kunt krijgen. Maar ook van deze behandeling is niet bewezen dat hij werkt tegen de omikronvariant.

Paxlovid kan worden gegeven in de eerste vijf dagen van een besmetting. Een groot nadeel is dat het reageert op anti-afstotingsmedicatie, zoals tacrolimus (Prograft), medicatie die de meeste transplantatiepatiënten moeten gebruiken. Ook kan er weer een opvlamming van het coronavirus plaatsvinden zodra de patiënt stopt met Paxlovid.

Bij de meeste patiënten is er op dit moment geen extra behandeling nodig omdat de omikronvariant niet zo ziekmakend is. Paxlovid kan alleen gegeven worden aan nierpatiënten met een nierfunctie van meer dan 30%. Daarom is het middel niet geschikt voor dialysepatiënten.

• Uit onderzoek blijkt dat mensen met verhoogde kans op ernstige ziekte door corona hun gedrag aanpassen aan de mate waarin zij antistoffen hebben aangemaakt: zij houden zich al dan niet aan coronamaatregelen. Is dit misschien een reden om standaard antistoffen te meten en de uitslag met patiënten te delen?

Dat adviseren nefrologen niet, omdat zo’n test lang niet alles zegt. De hoeveelheid antistoffen verandert na verloop van tijd afhankelijk van zaken als leeftijd, medicatie of herhaalde blootstelling aan het virus. Dat zorgt ervoor dat de uitslag van zo'n test moeilijk te interpreteren is. De hoeveelheid antistoffen die nodig is om het virus onschadelijk te maken verschilt per virusvariant. En de geheugencellen van het afweersysteem kun je niet meten met een antistoffentest, terwijl deze juist ook voor bescherming op de langere termijn zorgen.

• Welke aanvullende maatregelen zijn er nodig dit najaar?

Hoewel het aantal besmettingen stijgt, kun je nog steeds deelnemen aan het openbare leven. Het blijft raadzaam een goed neus-mondmasker (FFP2) te dragen op plekken waar afstand houden moeilijk is, zoals in de trein, supermarkt of bioscoop. Je kunt je bezoek vragen een zelftest te doen.

Apotheken verschaffen nog steeds gratis zelftesten en FFP2-maskers aan mensen uit risicogroepen. Niet alle apotheken weten dit. Je kunt jouw apotheek wijzen op deze link van de Rijksoverheid.

• Wat zijn de laatste resultaten van het RECOVAC-onderzoek?

Er loopt nu een nieuw vaccinatie-onderzoek van het RECOVAC consortium. Hierbij wordt onderzocht of het tijdelijk vervangen van het afweeronderdrukkend medicijn mycofenolaat mofetil (CellCept) door everolimus (Certican) een betere afweerreactie op vaccinaties geeft. Hierbij wordt de reactie op vaccinatie tegen corona en vaccinatie tegen gordelroos onderzocht.