Wetenschapsdag 2019

Genetische tests voor erfelijke nierziekten, een kunstnier voor peritoneale dialyse, kunstmatige intelligentie bij het diagnosticeren van nierziekten en samen beslissen in het nierfalentraject; dat en nog veel meer kwam aan bod op de Wetenschapsdag 2019. Een inspirerende dag voor nierpatiënten, hun naasten, artsen en onderzoekers.

Op 11 oktober vond de 4e Wetenschapsdag plaats. Een dag waarop 12 artsen en onderzoekers hun onderzoek naar nierziekten en behandelingen presenteerden. De Wetenschapsdag werd georganiseerd door de NVN, Nierstichting, NierNieuws, Nederlandse Federatie voor Nefrologie (NFN) en Willem Kolff Stichting. 

Lintje voor Hans Bart

De opening van de Wetenschapsdag werd onderbroken voor een bijzondere gebeurtenis: locoburgemeester Marcel Oosterveer van Eindhoven benoemde oud-NVN-directeur Hans Bart tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

'Hans is een verbinder die zich ten bate van de samenleving heeft ingezet. Hij is van grote waarde geweest voor patiënten in het algemeen en nierpatiënten in het bijzonder...'

Presentaties

Hoe reageert het lichaam op zout?

Dat teveel zout eten niet goed voor je gezondheid is, is inmiddels gelukkig bekend bij het grote publiek. Maar wat doet zout eigenlijk met je lichaam? Hierover ontdekken onderzoekers steeds meer. Wist u bijvoorbeeld dat zout zich kan ophopen in de huid? En dat zout de afweercellen in het lichaam kan beïnvloeden? Eliane Wenstedt presenteerde de nieuwste inzichten over zout aan de hand van de meest recente onderzoeken.
Spreker: Eliane Wenstedt, Universiteit van Amsterdam/Amsterdam UMC

Bekijk de presentatie Hoe reageert het lichaam op zout?  

Leefstijl voor en na niertransplantatie

Een nierziekte is een grote belasting voor het lichaam en u kunt niet meer alles doen wat u zou willen. Kan beweging verbetering brengen? Eva Corpeleijn ging hierover met het publiek in gesprek. Denkt u bijvoorbeeld dat sporten ter voorbereiding van een transplantatie haalbaar is? Bewegen kan ook worden ingezet om weer sterk te worden na een transplantatie. Dit is niet eenvoudig, want wat kan en mag er allemaal? En wat is beter van niet?
Uiteraard is naast beweging ook voeding belangrijk. In deze presentatie wordt verteld hoe bewegen en adequate voeding elkaar ondersteunen in herstel.
Spreker: Eva Corpeleijn, UMC Groningen

Bekijk de presentatie Leefstijl voor en na niertransplantatie  

Samen beslissen in het nierfalentraject

Mensen met een verminderde nierfunctie hebben gesprekken met hun arts over de behandeling als hun nieren (bijna) niet meer werken. Welke behandeling bij iemand past, hangt af van wat degene wil en van de medische situatie. Samen beslissen tussen patiënt en zorgverlener(s) is ontzettend belangrijk bij het maken van een goede behandelkeuze, maar is niet altijd makkelijk om te doen.
De DOMESTICO-studie heeft onderzoek hiernaar gedaan. In deze presentatie hoort u hoe vaak het lukt om samen te beslissen en welke hulpmiddelen er zijn om het voor patiënt en arts makkelijker te maken.
Spreker: Anita van Eck van der Sluijs, UMCU 

Bekijk de presentatie Samen beslissen in het nierfalentraject  

Breingezondheid bij niertransplantatiepatiënten

Het wordt steeds duidelijker dat door een chronische nierziekte ook de breingezondheid kan verminderen. Dit uit zich vaak in zogenoemde neurocognitieve problemen, zoals vergeetachtigheid, concentratieproblemen en moeite met plannen en overzicht houden. In welke mate is er sprake van verminderde breingezondheid bij niertransplantatiepatiënten? En wat is de impact van neurocognitieve problemen op het dagelijks leven?

Spreker: Lisa Ziengs, UMCG

Bekijk de presentatie Breingezondheid bij niertransplantatiepatiënten  

In Wisselwerking verscheen een artikel over het onderzoek Breinonderzoek bij transplantatiepatiënten  

Pre-implantatie genetische test voor erfelijke nierziekten

Vrouwen die draagster zijn van een erfelijke nieraandoening lopen het risico dat zij de aandoening overdragen aan hun kind. Daarnaast kan de eigen nierfunctie van deze vrouwen achteruitgaan tijdens de zwangerschap. Dankzij wetenschappelijk onderzoek bestaan er verschillende technieken die overdracht van de nieraandoening en vermindering van de nierfunctie tijdens IVF-behandeling bij deze vrouwen kunnen voorkomen.

Bij een aantal erfelijke ziekten waarbij de nieren betrokken zijn, waaronder cystenieren en nefrotisch syndroom, is het bijvoorbeeld mogelijk om een pre-implantatie genetische test (PGT) toe te passen. Met deze techniek kan een arts voorafgaand aan de zwangerschap embryo’s selecteren om de overdracht van de erfelijke aandoening te vermijden.

Willem Verpoest vertelde in zijn presentatie over de techniek PGT en de toepassing bij nieraandoeningen, onderzoek naar technieken die de risico’s voor zwangere vrouwen kunnen beperken en een aantal aansprekende voorbeelden. 

Spreker: Willem Verpoest, Universitair Ziekenhuis Brussel 

Bekijk de presentatie Pre-implantatie genetische test voor erfelijke nierziekten  

Hoe een blik door een microscoop leidde tot het ontwikkelen van een medicijn - RNA- en BK-virus

Na een niertransplantatie ondervinden veel patiënten hinder van virusinfecties. Dit is een gevolg van de medicijnen die het afweersysteem onderdrukken zodat afstoting kan worden voorkomen. Op dit moment wordt de opleving van deze virussen geremd door de dosering van afweeronderdrukkende medicijnen te verlagen, wat helaas leidt tot een verhoogde kans op afstoting van de nieuwe nier.

Tijdens een Wetenschapsdag voor het publiek in het Leids UMC is per toeval een nieuwe therapie bedacht om deze virussen te bestrijden en zo de kans te vergroten dat een gezonde nier wordt behouden na transplantatie.

Spreker: Eric van der Veer, LUMC

Bekijk de presentatie Hoe een blik door een microscoop leidde tot het ontwikkelen van een medicijn - RNA- en BK-virus  

Veroudering van niercellen

Sommige cellen die bij nierziekten beschadigd raken, slagen er niet in zichzelf te herstellen maar lopen vast in een toestand van versnelde veroudering. Ze zitten herstel in de weg en kunnen de nierziekte zelfs verergeren.

Het TASKFORCE consortium onderzoekt:

• Hoe dit proces herkend kan worden door urineonderzoek
• Nieuwe behandelmogelijkheden om schadelijke verouderde cellen op te ruimen

Het uiteindelijke doel is om verder nierfunctieverlies te voorkomen en het zelfherstellend vermogen van de nier te ondersteunen. Het TASKFORCE consortium is een samenwerking van UMC Utrecht, Universiteit Utrecht, Erasmus MC en de Universiteit van Aken (Duitsland).

Spreker: Roel Goldschmeding, UMCU

Bekijk de presentatie Veroudering van niercellen  

De toekomst van regeneratieve geneeskunde voor nierziekte

Er is hoop dat in de toekomst nieuwe technologieën en kennis ertoe zullen leiden dat beschadigde nieren hersteld (geregenereerd) kunnen worden zodat dialyse en niertransplantatie niet meer nodig zijn. In deze presentatie hoort u hoe regeneratieve geneeskunde voor de nier werkt en in welk stadium deze onderzoeken op dit moment zijn. Tenslotte bediscussiëren we of we werkelijk mogen hopen dat nierziekten genezen kunnen worden met regeneratieve geneeskunde.

Spreker: Martin Hoogduijn, Erasmus MC

Bekijk de presentatie De toekomst van regeneratieve geneeskunde voor nierziekte